ສພຊ: ໃນວັນທີ 12 ພະຈິກ 2019 ທ່ານ ນາງ ພອນເພັດ ບຸບຜາ ສະມາຊິກສະພາແຫ່ງຊາດ (ສສຊ) ປະຈໍາເຂດເລືອກຕັ້ງທີ 1 ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ໄດ້ປະກອບຄຳເຫັນຕໍ່ບົດລາຍງານຂອງລັດຖະບານ ກ່ຽວກັບ ແຜນພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ ແລະ ແຜນງົບປະມານແຫ່ງລັດ ໃນໄລຍະດຳເນີນກອງປະຊຸມສະໄໝສາມັນ ເທື່ອທີ 8 ຂອງສະພາແຫ່ງຊາດຊຸດທີ VIII.
ໂດຍລວມແມ່ນເຫັນດີ ແລະ ສະໜັບສະໜູນກ່ຽວກັບແຜນດັ່ງກ່າວ ແຕ່ຢາກມີຂໍ້ສັງເກດຕໍ່ກັບ ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດແຜນພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ ດັ່ງນີ້:
ອັນທີໜຶ່ງ: ກ່ຽວກັບການວາງຕົວເລກຄາດໝາຍ ເຫັນວ່າໄດ້ມີການສະຫລຸບ ແລະ ສັງເກດເຫັນວ່າ ບັນດາຄາດໝາຍສ່ວນຫລາຍ ໂດຍສະເພາະໃນຂົງເຂດວັດທະນະທໍາ-ສັງຄົມ ແມ່ນມີທ່າອຽງທີ່ຖົດຖອຍ ສາເຫດນີ້ ຢາກຂໍໃຫ້ເບິ່ງຄືນ ບໍ່ພຽງແຕ່ສາເຫດທີ່ເພິ່ນໄດ້ລະບຸຫັ້ນ ເນື່ອງຈາກວ່າມີການເຊື່ອມສານໄປຫາແຂວງ ໄປຫາເມືອງ, ຕໍ່ບັນດາຕົວເລກຄາດໝາຍທີ່ວາງໄວ້ ຢາກຂໍໃຫ້ເບິ່ງວ່າ ວາງຕົວເລກຢາກສູງໂພດບໍ ເພາະມີການສະເໜີຂອງພະນັກງານ.
ອັນທີສອງ: ການວາງແຜນ ໄດ້ສົມຄູ່ກັບງົບປະມານທີ່ໄດ້ກໍານົດແລ້ວບໍ່ ຢາກຂໍໃຫ້ເບິ່ງຄືນ ໃນຂົງເຂດວັດທະນະທໍາ-ສັງຄົມ ແລະ ອີກອັນໜຶ່ງຢາກໃຫ້ເບິ່ງທາງດ້ານນະໂຍບາຍ ເຊິ່ງຕິດພັນກັບເລື່ອງ ການເຕົ້າໂຮມບ້ານນ້ອຍເປັນບ້ານໃຫຍ່ ແລະ ເມືອງນ້ອຍເປັນເມືອງໃຫຍ່ ນີ້ກໍເປັນອັນໜຶ່ງທີ່ໄດ້ຮັບຂໍ້ມູນ ເຫັນໄດ້ວ່າເວລາຍົກຍ້າຍ ສ່ວນຫລາຍການເຂົ້າຮຽນ ແມ່ນຫລຸດລົງ, ການປະລະສູງ ສະນັ້ນ, ສະເໜີໃຫ້ເບິ່ງຄືນການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດບັນດານະໂຍບາຍ ວ່າສາເຫດແມ່ນຍ້ອນອັນໃດແທ້ ແລະ ຕໍ່ກັບການຍົກຍ້າຍຄອບຄົວເຊັ່ນດຽວກັນ ນີ້ກໍເປັນອີກສາເຫດໜຶ່ງ ທີ່ບໍ່ສາມາດບັນລຸຄາດໝາຍຂອງສາທາລະນະສຸກ ແມ່ນເລື່ອງວິດຖ່າຍ ນີ້ແມ່ນບັນຫາທີ່ຢາກຂໍມີຂໍ້ສັງເກດ.
ອັນທີສາມ: ກ່ຽວກັບແຜນປີ 2020 ເຊິ່ງເປັນປີສຸດທ້າຍຂອງແຜນ 8 ແລະ ເປັນປີ ຈະຕ້ອງໄດ້ກະກຽມແຜນພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ ຄັ້ງທີ 9 ໃນນີ້, ຈະຕ້ອງໄດ້ມີການກະກຽມພື້ນຖານໃຫ້ແກ່ ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດແຜນພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ ສໍາລັບສະໄໝຕໍ່ໄປ ຄິດວ່າຄວນລະບຸໃຫ້ຈະແຈ້ງ ເພາະວ່າແຜນ 9 ນີ້ ສໍາຄັນຫລາຍ ເພາະຕ້ອງໄດ້ກະກຽມເພື່ອຖອດຖອນບົດຮຽນວ່າ ເປັນຫຍັງແຜນທີ່ເຮົາວາງໄວ້ ແຜນ 8 ບໍ່ບັນລຸຕາມຄາດໝາຍ, ບັນຫານີ້ຄິດວ່າຕ້ອງໄດ້ໃຊ້ເວລາເພື່ອທາບທາມ ບັນດາແຜນການຢູ່ແຕ່ລະແຂວງ ວ່າບັນດາຕົວເລກຄາດໝາຍເຮົາຈະວາງໄວ້ຢູ່ໃນແຜນ 9 ນີ້ ມັນເໝາະສົມຫລືບໍ ຄິດວ່າຄວນຈະຕ້ອງໄດ້ລະບຸໄວ້ຢູ່ໃນແຜນປີ 2020 ວ່າເຮົາຈະຕ້ອງໄດ້ມີການກະກຽມແຜນພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມຄັ້ງທີ 9 ເຫັນວ່າ ຍັງບໍ່ທັນໄດ້ລົງເລິກ, ຢູ່ໃນບັນດາຄາດໝາຍ 2020 ຢາກຂໍໃຫ້ມີການຖອດຖອນບົດຮຽນ ແລະ ເບິ່ງວ່າຄາດໝາຍທີ່ເຮົາບໍ່ບັນລຸໄດ້ນັ້ນ ເຮົາຈະວາງໄວ້ຄືແນວໃດ ເຮົາຈະສຸມໃສ່ບັນຫາໃດ ກ່ຽວກັບການພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ ຢາກໃຫ້ມີຈຸດສຸມທີ່ຈະແຈ້ງ.
ກ່ຽວກັບແຜນພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ 2020 ກໍຄືການວາງແຜນ ຢາກສະເໜີໃຫ້ມີການປະເມີນຄັກແນ່ກ່ຽວກັບເລື່ອງທ່າອຽງ ຫລື ທ່າແຮງພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ ເຮົາຈະສຸມໃສ່ຄືແນວໃດ ຊັບພະຍາກອນທໍາມະຊາດທີ່ມີຂອງເຮົາໃນປັດຈຸບັນ ຕົວຢ່າງ: ເຮົາຈະລົງເລິກເລື່ອງເຂື່ອນ, ເລື່ອງບໍ່ແຮ່ ເຮົາຈະສຸມໃສ່ໂຕໃດ ອີງໃສ່ທຶນຮອນທີ່ມີ ແລະ ຢາກໃຫ້ເບິ່ງເລື່ອງການລົງທຶນ ທີ່ສົມເຫດສົມຜົນ, ເພາະວ່າເຮົາກໍາລັງເຊື່ອມໂຍງເຂົ້າກັບພາກພື້ນ ສາກົນ ເຮົາຈະມີທາງລົດໄຟ. ຈັ່ງຊັ້ນ ຄິດວ່າການລົງທຶນຂອງພວກເຮົາ ຄວນຈະສຸມໃສ່ໂຄງລ່າງເພື່ອເຊື່ອມຈອດ ແລະ ເຊື່ອມໂຍງກັບພາກພື້ນ ແລະ ກໍສາກົນ ຄວນເບິ່ງວ່າບຸລິມະສິດຂອງພວກເຮົາຄືແນວໃດ. ອີກອັນໜຶ່ງ ເຫັນໄດ້ວ່າການຂະຫຍາຍການເຕີບໂຕທາງດ້ານລວມຍອດຜະລິດຕະພັນພາຍໃນ (GDP) ເຊິ່ງເຮົາວາງໄວ້ຕັ້ງແຕ່ແຜນ 8 ເວົ້າວ່າ 7,5 ເປີເຊັນ ບາດແລ້ວລັດຖະບານກໍໄດ້ສະເໜີມີການປ່ຽນປັບມາ 7,2 ແລະ ອັດຕາແຕ່ລະປີ ໃຫ້ 7 ເປີເຊັນ ແຕ່ໃນຕົວຈິງເຮົາປະຕິບັດບໍ່ໄດ້ ສະນັ້ນ, ໃນແຜນເຮົາຈະເຮັດແນວໃດ ສໍາລັບແຜນ 9 ຕ້ອງໄດ້ເບິ່ງໃຫ້ຢູ່ໃນຂອບທີ່ສົມເຫດສົມຜົນຕື່ມ ກ່ຽວກັບເລື່ອງການຈະລົງທຶນ.
ການພັດທະນາຊັບພະຍາກອນມະນຸດທີ່ມີຄຸນນະພາບ ແລະ ຕິດພັນກັບການສ້າງວຽກເຮັດງານທໍາ ຢາກຂໍໃຫ້ສັງເກດເບິ່ງວ່າ ເຮົາຈະນໍາພາປະເທດອອກຈາກສະພາວະຄວາມດ້ອຍພັດທະນາ ກ່ອນເຮົາຈະປະກາດ ເຮົາຈະມີການປະເມີນໃນປີ 2021 ແລະ ປີ 2024 ອີງໃສ່ໄພພິບັດທໍາມະຊາດ ສັງເກດເຫັນວ່າ ມີບັນຫາເລື່ອງການຄ່ອງຕົວທາງດ້ານງົບປະມານ ສະນັ້ນ, ຂໍໃຫ້ເບິ່ງວ່າເຮົາຈະເຮັດໄດ້ບໍ.
ອັນສຸດທ້າຍ, ຢາກສະເໜີວ່າ ເນື່ອງຈາກວ່າລັດຖະບານໄດ້ເຊື່ອມສານເປັນໝາຍການພັດທະນາແບບຍືນຍົງ (SDG) ເຂົ້າໃນການພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ ແລ້ວເວລາລາຍງານກໍຄິດວ່າຢາກໃຫ້ລາຍງານເປັນລະບົບໄດ້ບໍ ຢູ່ໃນ SDG ເຂົ້າໃນແຜນພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ ເພາະບໍ່ຢາກໃຫ້ເອົາແຕ່ຕົວເລກບາງອັນ ເຊິ່ງໃນຂົງເຂດວັດທະນະທໍາ-ສັງຄົມ, ສຶກສາ, ສາທາລະນະສຸກ ເພາະວ່າໃນ SDG ກໍຕິດພັນກັບ GDP ເປົ້າໝາຍ 8 ເຊິ່ງຕິດພັນກັບການສ້າງວຽກເຮັດງານທໍາ ແລະ ຕິດພັນກັບຫລາຍອັນ, ການຕິດຕາມຕົວຊີ້ວັດຕ່າງໆ ຄິດວ່າຕ້ອງໄດ້ຕິດຕາມຢ່າງເປັນລະບົບ ຈຶ່ງຈະຮູ້ໄດ້ຄວາມສາມາດຂອງເຮົາ ແລະ ກໍອີງໃສ່ງົບປະມານທີ່ເຮົາມີຕົວຈິງ.