(ສພຊ) ວັນທີ 28 ມິຖຸນາ ຜ່ານມາ, ທ່ານ ນາງ ປານີ ຢາທໍ່ຕູ້ ກໍາມະການກົມການເມືອງສູນກາງພັກ, ປະທານສະພາແຫ່ງຊາດ (ສພຊ) ພ້ອມດ້ວຍຄະນະ ໄດ້ເຄື່ອນໄຫວຢ້ຽມຢາມ ແລະ ຕິດຕາມກວດກາສະພາບການລະບາດຂອງເຊື້ອພະຍາດອະຫິວາໝູ ອາຟຣິກາ ແລະ ສະພາບໄຂ້ຍຸງລາຍ (ໄຂ້ເລືອດອອກ) ທີ່ຫ້ອງວາການປົກຄອງເມືອງຕຸ້ມລານ ແຂວງສາລະວັນ; ໂດຍການຕ້ອນຮັບຂອງ ທ່ານ ບົວທອງ ຄຸນຍອດປັນຍາ ຮອງເລຂາພັກແຂວງ ຮອງເຈົ້າແຂວງໆສາລະວັນ; ທ່ານ ຄໍາເຫລັກ ອິນດາວົງ ກໍາມະການພັກແຂວງ ປະທານສະພາປະຊາຊົນແຂວງ (ສພຂ) ສາລະວັນ, ມີສະມາຊິກສະພາແຫ່ງຊາດ (ສສຊ) ປະຈໍາເຂດເລືອກຕັ້ງທີ 14 ແຂວງສາລະວັນ, ສະມາຊິກສະພາປະຊາຊົນແຂວງ (ສສຂ), ມີບັນດາທ່ານຄະນະພັກ-ອົງການປົກຄອງເມືອງ ຕະຫລອດຮອດພະນັກງານຈາກພາກສ່ວນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງເຂົ້າຮ່ວມ.

ໃນການເຄື່ອນໄຫວໃນຄັ້ງນີ້, ທ່ານ ຈັນສະໝອນ ພົມມະແສງ ເລຂາພັກ-ເຈົ້າເມືອງໆຕຸ້ມລານ ໄດ້ລາຍງານການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດແຜນພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມຂອງເມືອງ ແລະ ສະພາບການລະບາດ ຂອງເຊື້ອພະຍາດອະຫິວາໝູ ອາຟຣິກາ ແລະ ສະພາບໄຂ້ຍຸງລາຍ (ໄຂ້ເລືອດອອກ) ໂດຍຫຍໍ້, ໂດຍທ່ານໄດ້ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ເມືອງຕຸ້ມລານ ເປັນເມືອງໜຶ່ງທີ່ນອນໃນ 8 ຕົວເມືອງຂອງແຂວງສາລະວັນ ຫ່າງຈາກເທສະບານແຂວງປະມານ 58 ກິໂລແມັດ, ມີຊາຍແດນຕິດຈອດກັບ 3 ເມືອງພາຍໃນແຂວງ ແລະ 3 ເມືອງຂອງແຂວງສະຫວັນນະເຂດ; ຍັງເປັນເມືອງທຸກຍາກ ທີ່ນອນໃນ 47 ເມືອງທຸກຍາກທົ່ວປະເທດ, ມີ 37 ບ້ານ, ມີພົນລະເມືອງທັງໝົດ 28.193 ຄົນ ຍິງ 14.237 ຄົນ, ມີ 3.614 ຫລັງຄາເຮືອນ, ມີ 5.330 ຄອບຄົວ, ປະກອບດ້ວຍ 3 ຊົນເຜົ່າ ຄື: ຊົນເຜົ່າກະຕາງເປັນສ່ວນໃຫຍ່ ກວມເຖິງ 87,57%, ຊົນເຜົ່າຕະໂອ້ຍ ກວມ 7,3% ແລະ ຊົນເຜົ່າລາວລຸ່ມ ກວມ 5,2%; ປະຊາຊົນມີອາຊີບທີ່ໝັ້ນຄົງ ເຮັດນາປູກເຂົ້າເປັນສ່ວນໃຫຍ່ ແລະ ຍັງຖືເອົາການປູກພືດ, ລ້ຽງສັດ ແລະ ຫັດຖະກໍາຕໍ່າແຜ່ນ ເປັນອາຊີບສໍາຮອງທີ່ສາມາດສ້າງລາຍຮັບໃຫ້ແກ່ຄອບຄົວໄດ້ເປັນຢ່າງດີ; ປີ 2019 ເມືອງຕຸ້ມລານ ໄດ້ມີໂຄງການລົງທຶນຂອງລັດ ທີ່ສະພາແຫ່ງຊາດໄດ້ຮັບຮອງລວມ 10 ໂຄງການ ມູນຄ່າ 1.196 ຕື້ກວ່າກີບ ໃນນັ້ນ, ເມືອງຄຸ້ມຄອງທັງໝົດ 8 ໂຄງການ ມີມູນຄ່າ 949 ລ້ານກວ່າກີບ ສໍາເລັດແລ້ວ 7 ໂຄງການ ມູນຄ່າ 278 ລ້ານກວ່າກີບ; ການເກັບລາຍຮັບເຂົ້າງົບປະມານປະຕິບັດໄດ້ 1.288 ຕື້ກວ່າກີບ ເທົ່າກັບ 46,02% ຂອງແຜນປີ.

ສະພາບການລະບາດຂອງເຊື້ອພະຍາດອະຫິວາໝູອາຟຣິກາ ນັບຕັ້ງແຕ່ວັນທີ 5 ມິຖຸນາ ເລີ່ມມີການລະບາດ ຂອງເຊື້ອພະຍາດດັ່ງກ່າວ ຈໍານວນ 4 ບ້ານ ຄື: ສາມັກຄີໄຊ, ດິນດາກ, ໂພນງາມ ແລະ ແກ້ງຮັງ ພົບເຫັນໝູຕາຍ ຈໍານວນ 282 ໂຕ ໃນ 118 ຄອບຄົວ; ຈາກນັ້ນ ໄດ້ແຈ້ງໃຫ້ຂະແໜງລ້ຽງສັດ ແລະ ການປະມົງ ຂອງພະແນກກະສິກໍາ ແລະ ປ່າໄມ້ແຂວງ ໄດ້ລົງມາເກັບກໍາຕົວຢ່າງຈາກຊີ້ນໝູ 8 ຕົວຢ່າງ ສົ່ງໃຫ້ກົມລ້ຽງສັດ ແລະ ການປະມົງ (ສູນວິໄຈພະຍາດສັດ) ເພື່ອວິໄຈຊອກຫາເຊື້ອພະຍາດທີ່ພາໃຫ້ເກີດມີໝູຕາຍເປັນຈໍານວນຫລາຍ, ພ້ອມທັງປຶກສາຫາລືຊອກຫາວິທີທາງແກ້ໄຂ ເພື່ອຕອບໂຕ້, ສະກັດກັ້ນ ໂດຍອົງການປົກຄອງເມືອງໄດ້ອອກນິຕິກໍາ ເພື່ອເປັນບ່ອນອີງໃນການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ ເປັນຕົ້ນ: ອອກແຈ້ງການ ແລະ ອອກຂໍ້ຕົກລົງແຕ່ງຕັ້ງຄະນະກໍາມະການສະກັດກັ້ນ ແລະ ພາກສ່ວນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ; ມາຮອດວັນທີ 15-27 ມິຖຸນາ ສາມາດຕິດຕາມເກັບກໍາຂໍ້ມູນການລະບາດໄດ້ຕື່ມອີກ 3 ບ້ານ ລວມເປັນ 7 ບ້ານ, ຈໍານວນ 272 ຄອບຄົວຈໍາ ນວນພົນ 1.088 ຄົນ ມີຈໍານວນໝູທັງໝົດ 2.340 ໂຕ, ໃນນັ້ນ ມີໝູຕິດເຊື້ອພະຍາດ ແລະ ຕາຍທັງໝົດ 1.208 ໂຕ ໄດ້ທໍາລາຍສໍາເລັດ 100% ໂດຍການຂຸດຂຸມຝັງ, ຈູດ ແລະ ສ່ວນໝູທີ່ຍັງເຫລືອຈະສືບຕໍ່ທໍາລາຍອີກ ຈໍານວນ 1.132 ໂຕ. ຕໍ່ສະພາບການດັ່ງກ່າວ ອົງການປົກຄອງເມືອງ ແລະ ພາກສ່ວນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ໄດ້ຕອບໂຕ້, ສະກັດກັ້ນ ແລະ ມາດຕະການ ໂດຍໄດ້ຈັດຕັ້ງຈຸດສີດພົ່ນຢາຂ້າເຊື້ອ ພາຫະນະເຂົ້າ-ອອກເມືອງ ຢູ່ 6 ຈຸດ, ໄດ້ທໍາລາຍໝູຢູ່ຈຸດບ້ານທີ່ມີຄວາມສ່ຽງ ດ້ວຍການຂຸດຂຸມຝັງ ແລະ ຈູດທໍາລາຍ ໃຫ້ຖືກຕ້ອງຕາມຫລັກວິຊາການ, ພ້ອມທັງສະກັດກັ້ນຢ່າງເຂັ້ມງວດໃນການນໍາເຂົ້າ-ສົ່ງອອກໝູ, ຊິ້ນສ່ວນຂອງໝູ ແລະ ຫ້າມປະຊາຊົນນໍາມາບໍລິໂພກຢ່າງເດັດຂາດ, ໄດ້ໂຄສະນາເຜີຍແຜ່ບັນດານິຕິກໍາຕ່າງໆໃນການສະກັດກັ້ນ ແລະ ໂຕ້ຕອບພະຍາດທີ່ເກີດຂື້ນທົ່ວເມືອງ, ໄດ້ເອົາໃຈໃສ່ຕິດຕາມກວດກາ, ເກັບກໍາຂໍ້ມູນ, ເຝົ້າລະວັງ, ປະສານສົມທົບ ແລະ ລາຍງານຢ່າງປົກກະຕິຕໍ່ເນື່ອງ.

ສະພາບການຂອງພະຍາດໄຂ້ຍຸງລາຍ (ໄຂ້ເລືອດອອກ) ເລີ່ມເກັບກໍາຂໍ້ມູນຜູ້ປ່ວຍ ແຕ່ທ້າຍເດືອນເມສາ 2019 ຫາປັດຈຸບັນ ໄດ້ພົບເຫັນ 33 ກໍລະນີ, ໄດ້ເອົາໃຈໃສ່ຕໍ່ການສະກັດກັ້ນຄວບຄຸມດ້ວຍມາດຕະການ ເປັນຕົ້ນ: ໄດ້ແຈ້ງໃຫ້ພໍ່ແມ່ປະຊາຊົນ ຢູ່ໃນ 37 ບ້ານ, ພ້ອມທັງຈັດກອງປະຊຸມຊີ້ແຈງ ແລະ ຂໍການສະໜັບສະໜູນຈາກຄະນະກໍາມະການຂັ້ນເມືອງ, ທໍາລາຍແຫລ່ງເພາະພັນຍຸງລາຍ ດ້ວຍຫລັກການ 5 ປ, ມີການສີດພົ່ນຢາ 2 ຮອບ ໂດຍສະເພາະຢູ່ຈຸດບ້ານສາມັກຄີໄຊ ແລະ ໄດ້ຈັດຕັ້ງໂຄສະນາເຜີຍແຜ່ສຸຂະສຶກສາ.

ໂອກາດດັ່ງກ່າວ ທ່ານ ນາງ ປານີ ຢາທໍ່ຕູ້ ໄດ້ມີຄໍາເຫັນໂອ້ລົມ ແລະ ໃຫ້ທິດຊີ້ນໍາຕໍ່ອົງການປົກຄອງເມືອງ ແລະ ພາກສ່ວນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ; ຕໍ່ກັບບັນຫາການພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມຂອງທ້ອງຖິ່ນ ແລະ ການເກັບລາຍຮັບເຂົ້າງົບປະມານ ໃຫ້ສືບຕໍ່ເອົາໃຈໃສ່ສູ້ຊົນຈັດຕັ້ງປະຕິບັດບັນດາຄາດໝາຍທີ່ວາງໄວ້ໃຫ້ສໍາເລັດ; ຕໍ່ສະພາບການລະບາດຂອງເຊື້ອພະຍາດອະຫິວາໝູອາຟຣິກາ ທີ່ສົ່ງຜົນກະທົບສ້າງຄວາມເສຍຫາຍ ໃຫ້ແກ່ເສດຖະກິດຂອງປະຊາຊົນ ກໍຄືຂອງລັດ ຈົ່ງສືບຕໍ່ເກັບກໍາຂໍ້ມູນຕື່ມອີກ ໂດຍສະເພາະຈຸດສຸມບັນດາບ້ານ ຄອບຄົວ ໃນ 37 ບ້ານ ຂອງເມືອງຕຸ້ມລານ ທີ່ເຫັນວ່າຍັງມີຈຸດໃດທີ່ມີຄວາມສ່ຽງ ແລະ ຕ້ອງສຸມໃສ່ແກ້ໄຂຢ່າງຮີບດ່ວນ; ມອບໃຫ້ກະຊວງກະສິກໍາ ຊອກຫາວິທີການ ແລະ ມາດຕະການທໍາລາຍ ດ້ວຍການຂຸດຂຸມຝັງ ແຕ່ຕ້ອງຫ່າງຈາກຊຸມຊົນ, ພ້ອມກັນນັ້ນ, ກໍຕ້ອງສືບຕໍ່ໂຄສະນາເຜີຍແຜ່ປຸກລະດົມໃຫ້ປະຊາຊົນໄດ້ເຂົ້າໃຈ ເພື່ອເປັນສະຕິເຕືອນໃຈໃຫ້ປະຊາຊົນ ໄດ້ຕິດຕາມສະພາບການດັ່ງກ່າວ ພ້ອມທັງຫ້າມນໍາໝູມາບໍລິໂພກໃນໄລຍະນີ້.  ໃນຕອນທ້າຍ ທ່ານຍັງໄດ້ແນະນໍາຕື່ມ ກ່ຽວກັບບັນຫາສະພາບການລະບາດຂອງພະຍາດໄຂ້ຍຸງລາຍ (ໄຂ້ເລືອດອອກ) ທີ່ເປັນລະດູຂອງການລະບາດ ໂດຍມອບໃຫ້ສາທາລະນະສຸກ ສົມທົບກັບສຸກສາລາ ແລະ ສົມທົບກັບພາກສ່ວນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງຂອງແຂວງ, ຂອງເມືອງ ສຸມໃສ່ບ້ານທີ່ມີສະພາບເກີດຂຶ້ນ ນອກຈາກນັ້ນ ກໍຕ້ອງໄດ້ສຸມໃສ່ແກ້ໄຂ, ກວດກາ ແລະ ເກັບກໍາຂໍ້ມູນຈາກບ້ານອື່ນໆຕື່ມອີກ.

ໂອກາດດຽວກັນ ທ່ານປະທານສະພາແຫ່ງຊາດ ພ້ອມດ້ວຍຄະນະ ຍັງໄດ້ພົບປະຢ້ຽມຢາມປະຊາຊົນຊາວ ບ້ານນາຮ່ອງໃຫຍ່ ເຊິ່ງໃຫ້ການຕ້ອນຮັບຢ່າງອົບອຸ່ນ ແລະ ພ້ອມທັງໄປເບິ່ງສະຖານທີ່ຕົວຈິງ ທີ່ມີການລະບາດຂອງເຊື້ອພະຍາດອະຫິວາໝູອາຟຣິກາ.

(ດີລໍາພົນ ພົມມະຈັນ)