(ສພຊ) ໃນວັນທີ 21 ທັນວາ 2022 ທີ່ຫ້ອງປະຊຸມໃຫຍ່ຂອງສະພາແຫ່ງຊາດ ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ ໂດຍການເປັນປະທານກອງປະຊຸມຂອງທ່ານ ສົມມາດ ພົລເສນາ ຮອງປະທານສະພາແຫ່ງຊາດ, ເຂົ້າຮ່ວມມີບັນດາທ່ານຄະນະປະທານກອງປະຊຸມ, ລັດຖະມົນຕີກະຊວງອຸດສາຫະກໍາ ແລະ ການຄ້າ, ບັນດາທ່ານສະມາຊິກສະພາແຫ່ງຊາດ ຈາກ 18 ເຂດເລືອກຕັ້ງທົ່ວປະເທດ ພ້ອມດ້ວຍຄະນະຮັບຜິດຊອບຮ່າງກົດໝາຍ.

ທ່ານ ມະໄລທອງ ກົມມະສິດ ລັດຖະມົນຕີກະຊວງອຸດສາຫະກໍາ ແລະ ການຄ້າ ໄດ້ສະເໜີຮ່າງກົດໝາຍວ່າດ້ວຍວິສາຫະກິດ (ສະບັບປັບປຸງ) ຕໍ່ກອງປະຊຸມສະໄໝສາມັນເທື່ອທີ 4 ຂອງສະພາແຫ່ງຊາດ ຊຸດທີ IX ເຊິ່ງທ່ານໄດ້ຍົກໃຫ້ເຫັນເຖິງ ສະພາບການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ, ເຫດຜົນ ແລະ ຄວາມຈໍາເປັນ ຂອງການປັບປຸງກົດໝາຍວ່າດ້ວຍວິສາຫະກິດ ວ່າ: ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍວິສາຫະກິດ ໄດ້ຮັບຮອງສະບັບທໍາອິດໃນປີ 1994 ແລະ ໄດ້ປັບປຸງມາແລ້ວ 2 ຄັ້ງ ໃນປີ 2005 ແລະ ປີ 2013. ໃນການປັບປຸງຄັ້ງນີ້ ແມ່ນເປັນຄັ້ງທີ 3 ໂດຍໄດ້ປັບປຸງກົດໝາຍສະບັບປີ 2013 (ສະບັບມີຜົນສັກສິດນໍາໃຊ້ໃນປັດຈຸບັນ ໄດ້ນໍາໃຊ້ມາເປັນເວລາ 8 ປີກວ່າ). ການປັບປຸງແຕ່ລະຄັ້ງ ແມ່ນເພື່ອອໍານວຍຄວາມສະດວກໃນການສ້າງຕັ້ງທຸລະກິດໃນແຕ່ລະໄລຍະ ເຮັດໃຫ້ມີຈໍານວນວິສາຫະກິດເພີ່ມຂຶ້ນເປັນຈໍານວນຫຼວງຫຼາຍໃນແຕ່ລະປີ ເຊິ່ງປັດຈຸບັນ ມີວິສາຫະກິດ ທີ່ໄດ້ຂຶ້ນທະບຽນວິສາຫະກິດທັງໝົດ 186.846 ຫົວໜ່ວຍໃນຂອບເຂດທົ່ວປະເທດ (ບໍ່ໄດ້ລວມຫົວໜ່ວຍທີ່ຂຶ້ນທະບຽນວິສາຫະກິດໃນເຂດເສດຖະກິດພິເສດ).

ຄຽງຄູ່ກັບຂໍ້ສະດວກນັ້ນ, ໃນການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດຕົວຈິງ ຍັງພົບກັບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກຄື: ຄວາມຫຍຸ້ງຍາກໃນການຂຶ້ນທະບຽນວິສາຫະກິດ ໃນໄລຍະປີ 2013-2016 ການຂຶ້ນທະບຽນວິສາຫະກິດຢູ່ໃນບັນຊີຄວບຄຸມ ແມ່ນຕ້ອງຂໍຄຳເຫັນນຳຂະແໜງການກ່ຽວຂ້ອງກ່ອນ ຈຶ່ງສາມາດຂຶ້ນທະບຽນວິສາຫະກິດໄດ້ ເຮັດໃຫ້ການຂຶ້ນທະບຽນມີຄວາມຊັກຊ້າ ເຖິງແມ່ນວ່າຈະມີການກໍານົດໄລຍະເວລາໃນການພິຈາລະນາໄວ້ກົດໝາຍວ່າດ້ວຍວິສາຫະກິດແລ້ວກໍຕາມ. ສຳລັບກິດຈະການບໍ່ຢູ່ໃນບັນຊີຄວບຄຸມ ແມ່ນຂຶ້ນທະບຽນວິສາຫະກິດເລີຍ.

ພາຍຫຼັງຂຶ້ນທະບຽນວິສາຫະກິດແລ້ວ ແມ່ນເຄື່ອນໄຫວທຸລະກິດໃນບັນດາຂະແໜງທຸລະກິດທີ່ໄດ້ກໍານົດໄວ້ໃນໃບທະບຽນວິສາຫະກິດ ເຮັດໃຫ້ເປັນການຂຶ້ນທະບຽນວິສາຫະກິດ ກວມເອົາການອະນຸຍາດດຳເນີນທຸລະກິດຂອງຂະແໜງການກ່ຽວຂ້ອງ. ໃນໄລຍະປີ 2016 ພາຍຫຼັງການຮັບຮອງກົດໝາຍວ່າດ້ວຍສົ່ງເສີມການລົງທຶນ ເຖິງປັດຈຸບັນ, ການລົງທຶນໃນກິດຈະການຢູ່ໃນບັນຊີຄວບຄຸມ ຕ້ອງຍື່ນຂໍອະນຸຍາດລົງທຶນນຳຫ້ອງການການບໍລິການລົງທຶນປະຕູດຽວ ກະຊວງແຜນການ ແລະ ການລົງທຶນ ແລ້ວຈະໄດ້ຮັບໃບອະນຸຍາດລົງທຶນ ແລະ ໃບທະບຽນວິສາຫະກິດ ເຮັດໃຫ້ການສ້າງຕັ້ງວິສາຫະກິດທີ່ເປັນວຽກດຽວ ແຕ່ການສະເໜີສ້າງຕັ້ງຜ່ານ 2 ຂະແໜງການ ລວມທັງ ການຂຶ້ນທະບຽນວິສາຫະກິດຢູ່ເຂດເສດຖະກິດພິເສດ ກໍບໍ່ໄດ້ປະຕິບັດຕາມກົດໝາຍວ່າດ້ວຍວິສາຫະກິດ; ສ້າງຄວາມສັບສົນໃຫ້ວິສາຫະກິດເວລາເຄື່ອນໄຫວທຸລະກິດ. ເຖິງແມ່ນວ່າກົດໝາຍວິສາຫະກິດ ສະບັບປີ 2013 ກໍານົດວ່າ “ວິສາຫະກິດ ສາມາດເຄື່ອນໄຫວທຸລະກິດໄດ້ໃນບັນດາຂະແໜງການທຸລະກິດທີ່ໄດ້ກໍານົດໄວ້ໃນໃບທະບຽນວິສາຫະກິດ” (ຂໍ້ 2 ມາດຕາ 20) ແຕ່ໃນການດໍາເນີນທຸລະກິດຕົວຈິງ ໃນບາງກິດຈະການຍັງຕ້ອງມີໃບອະນຸຍາດດໍາເນີນທຸລະກິດຕື່ມອີກ; ຄວາມຫຍຸ້ງຍາກໃນການຄຸ້ມຄອງການເຄື່ອນໄຫວທຸລະກິດຂອງວິສາຫະກິດ ເນື່ອງຈາກສາເຫດໃນຂໍ້ ແລະ ນັ້ນ, ການຄຸ້ມຄອງການເຄື່ອນໄຫວທຸລະກິດຕົວຈິງຂອງວິສາຫະກິດ ຈຶ່ງມີການໂຍນຄວາມຮັບຜິດຊອບໃຫ້ກັນລະຫວ່າງຂະແໜງການຂຶ້ນທະບຽນວິສາຫະກິດ ກັບ ຂະແໜງການອອກອະນຸຍາດດຳເນີນທຸລະກິດ ໂດຍສະເພາະໃນກໍລະນີເວລາວິສາຫະກິດ ມີການລະເມີດກົດໝາຍ ແລະ ລະບຽບການຕ່າງໆ (ຕົວຢ່າງ: ກໍລະນີ ບໍລິສັດ ພີເອັສ) ລວມທັງການບໍ່ປະຕິບັດພັນທະອາກອນ (ໂດຍສະເພາະຈໍານວນຕົວເລກວິສາຫະກິດທີ່ຂຶ້ນທະບຽນວິສາຫະກິດ ແລະ ຈໍານວນຕົວເລກວິສາຫະກິດທີ່ເສຍພັນທະອາກອນ ແມ່ນບໍ່ກົງກັນ).

ຈາກສະພາບຂ້າງເທິງ, ໃນເວລາ ທະນາຄານໂລກ ເຮັດການປະເມີນຄວາມສະດວກໃນການດໍາເນີນທຸລະກິດ (Ease of Doing Business) ເຫັນວ່າ ສະພາບແວດລ້ອມໃນການດໍາເນີນທຸລະກິດຂອງ ສປປລາວ ຍັງມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກຫຼາຍສົມຄວນ ເຊິ່ງໃນປີ 2018 ລາວ ຖືກຈັດລຳດັບ 141 ຈາກຈໍານວນ 190 ປະເທດ ແລະ ເຂດແຄວ້ນ (ບົດປະເມີນຂອງທະນາຄານໂລກມີທັງໝົດ 10 ຕົວຊີ້ວັດ). ສະນັ້ນ, ໃນປີ 2018 ນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ຈຶ່ງໄດ້ອອກຄໍາສັ່ງສະບັບເລກທີ 02/ນຍ, ລົງວັນທີ 1 ກຸມພາ 2018 ເພື່ອປັບປຸງບັນດາກົນໄກລະບຽບການ ແລະ ກົນໄກປະສານງານການດໍາເນີນທຸລະກິດ ເຮັດໃຫ້ອັນດັບຕົວຊີ້ວັດ ຕາມການປະເມີນຂອງທະນາຄານໂລກ ໃຫ້ດີຂຶ້ນ. ໃນນັ້ນ, ມີຕົວຊີ້ວັດທີ 1 ການເລີ່ມຕົ້ນທຸລະກິດ ທີ່ຕ້ອງໄດ້ປັບປຸງໃນກົດໝາຍວ່າດ້ວຍວິສາຫະກິດ. ນອກນັ້ນ, ຫ້ອງວ່າການສຳນັກງານນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ໄດ້ອອກແຈ້ງການ ສະບັບເລກທີ 404/ຫສນຍ, ລົງວັນທີ 11 ມີນາ 2019 ກ່ຽວກັບການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດຄຳສັ່ງ 02/ນຍ. ໃນນັ້ນ, ຂໍ້ 6 ໄດ້ກໍານົດກ່ຽວກັບການປັບປຸງຕົວຊີ້ວັດທີ 6 ການປົກປ້ອງຜູ້ລົງທຶນລາຍຍ່ອຍ ເຂົ້າໃນການປັບປຸງກົດໝາຍວ່າດ້ວຍວິສາຫະກິດ. ສະນັ້ນ, ຈຶ່ງເປັນເຫດຜົນ ແລະ ຄວາມຈໍາເປັນຕ້ອງປັບປຸງກົດໝາຍວ່າດ້ວຍວິສາຫະກິດ.

ຫຼັງຈາກນັ້ນ, ປະທານກອງປະຊຸມ ໄດ້ມີຄໍາເຈາະຈີ້ມ ແລະ ໃຫ້ທິດຊີ້ນໍາໃນການຄົ້ນຄວ້າປະກອບຄໍາເຫັນ ໃສ່ຮ່າງກົດໝາຍສະບັບດັ່ງກ່າວ. ຈາກນັ້ນ, ບັນດາທ່ານ ສະມາຊິກສະພາແຫ່ງຊາດ ໄດ້ສຸມໃສ່ຄົ້ນຄວ້າປະກອບຄໍາຄິດຄໍາເຫັນຢ່າງມີເຫດມີຜົນ ແລະ ກົງໄປກົງມາ. ພາຍຫຼັງບັນດາທ່ານ ສະມາຊິກສະພາແຫ່ງຊາດ ມີຄໍາເຫັນແລ້ວ ຄະນະຮັບຜິດຊອບປັບປຸງຮ່າງກົດໝາຍສະບັບດັ່ງກ່າວ ໄດ້ໃຫ້ຄວາມກະຈ່າງແຈ້ງ ຕໍ່ບັນຫາທີ່ ສະມາຊິກສະພາແຫ່ງຊາດ ໃຫ້ຄວາມສົນໃຈ. ຈາກນັ້ນ, ປະທານກອງປະຊຸມ ກໍໄດ້ສະຫຼຸບສັງລວມຄໍາເຫັນຂອງກອງປະຊຸມ.