ດັ້ນກີບເມກ
ຄົນລາວບາງເຂດ ຈະໄດ້ຍິນຄົນເຖົ້າເວົ້າໃສ່ຫູ ເຊິ່ງປຽບເປີຍວ່າ: ທິດຮານຈານຮ້າງ ຊຽງນ້ອຍສາກກະເບືອ ເຊິ່ງມັນເປັນວິທີການເວົ້າໃຫ້ສັ້ນແບບໜຶ່ງຂອງຄົນລາວ ເພື່ອຢາກສອນອັນໃດໜຶ່ງ ຫຼື ສື່ສານອັນໃດໜຶ່ງ ແຕ່ຈະໃຊ້ສໍານວນວາຈາທີ່ແປນແນ່ ເຊື່ອງຄວາມໝາຍນໍາ ເພື່ອໃຫ້ຜູ້ຟັງໄດ້ຮູ້ຈັກໃຊ້ຫົວຄິດທົບທວນພຶດຕິກໍາຕົນເອງ.
ຄໍາວ່າ ຮານ ພາສາລາວແປວ່າ ເຮັດໃຫ້ສັ້ນ, ຕັດໃຫ້ສັ້ນ ເຊິ່ງມີຄວາມໝາຍໃນທາງຫຍໍ້ລົງ-ແຄບລົງ ເຊິ່ງແມ່ນຄົນຜູ້ເຄີຍບວດຮຽນຂຽນອ່ານ ທີ່ສັງຄົມລາວເອີ້ນວ່າ ທິດ ໝາຍເຖິງຜູ້ມີຄວາມຮູ້ຜ່ານການບວດຮຽນ ມີຜູ້ຮູ້ບາງທ່ານຕີຄວາມວ່າ ທິດ ມາຈາກຄໍາວ່າບັນດິດ ທີ່ແປວ່ານັກປາດ ຫຼື ຜູ້ຮູ້ ດັ່ງນັ້ນ, ເມື່ອ ທິດ ທີ່ເຄີຍບວດຮຽນເປັນຜູ້ຮູ້ຫຼັກການ-ຮີດຄອງທໍານຽມຕ່າງໆ ແຕ່ຕ່າວພາໂລບໍ່ຖືປະຕິບັດຂີ້ຄ້ານມັກງ່າຍ ບໍ່ສຶກສາໃຫ້ຮູ້ແຈ້ງ ເມື່ອຄົນອ້ອມຂ້າງຖາມ ຫຼື ສັງຄົມຖາມກໍຕອບໃຫ້ສັ້ນຕາມພາສາບວດ ແຕ່ບໍ່ຮູ້ ຫຼື ຮຽນ ແຕ່ບໍ່ຈື່ຍ້ອນຂີ້ຄ້ານບໍ່ເອົາໃຈໃສ່.
ຈານຮ້າງ ຄໍາວ່າຈານ ເລີຍຂຶ້ນມາຈາກທິດ ເພາະຖືກັນວ່າຜູ້ເຄີຍບວດຜ່ານການຫົດສົງຈາກປະຊາຊົນຍົກຂຶ້ນເປັນທິດຈານ ຫຼື ຈານຄູ, ຈານສໍາເລັດ ຍ່ອມເປັນຜູ້ເຄົາລົບນັບຖືຂອງສັງຄົມ ແຕ່ ພຶດຕິກຳຜູ້ກ່ຽວພັດກົງກັນຂ້າມ ແທນທີ່ຈະນໍາພາສັງຄົມເຮັດແນວດີ, ປະພຶດເປັນແບບຢ່າງ ແຕ່ກັບໄປມົ້ວສຸມເກືອກກົ້ວອະບາຍຍະມຸກ ບໍ່ເປັນແບບຢ່າງໃຫ້ສັງຄົມ ຈຶ່ງບໍ່ຕ້ອງເວົ້າເຖິງຜູ້ເຄີຍບວດເປັນຈົວນ້ອຍສິກອອກມາຈຶ່ງໄດ້ເປັນແຕ່ຊຽງສາກກະເບືອ.
ສັງລວມວ່າ: ພຶດຕິກໍາຂອງຄົນໃນສັງຄົມເຮົາ ມັນຜູກພັນ ແລະ ພົວພັນກັນ, ທິດຈານ, ຊຽງນ້ອຍ ກໍຕ້ອງໄດ້ປະພຶດເປັນແບບຢ່າງ-ພໍ່ແມ່ຜູ້ປົກຄອງກໍເຊັ່ນກັນ ບໍ່ແມ່ນເວົ້າຢ່າງໜຶ່ງ ແຕ່ການກະທໍາກົງກັນຂ້າມກັບຄໍາເວົ້າ ຢ່າລືມວ່າການກະທໍາຕົວຈິງສໍາຄັນກວ່າຄໍາເວົ້າ.