…………………………………………………………………..
(ສພຊ) ໃນຕອນບ່າຍວັນທີ 10 ພະຈິກ 2023 ທີ່ສະພາແຫ່ງຊາດ ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ, ທ່ານ ພົນໂທ ສຸວອນ ເລືອງບຸນມີ ກຳມະການສູນກາງພັກ, ຮອງປະທານສະພາແຫ່ງຊາດ ໄດ້ຖະແຫຼງຂ່າວກ່ຽວກັບຜົນສຳເລັດການພິຈາລະນາ ບົດລາຍງານຂອງລັດຖະບານ ກ່ຽວກັບການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດວາລະແຫ່ງຊາດ ວ່າດ້ວຍການແກ້ໄຂບັນຫາຢາເສບຕິດ ໃນໄລຍະ 3 ປີຜ່ານມາ (2021-2023) ໃນກອງປະຊຸມສະໄໝສາມັນ ເທື່ອທີ 6 ຂອງສະພາແຫ່ງຊາດ ຊຸດທີ IX ໃຫ້ພະນັກງານ-ລັດຖະກອນ, ທະຫານ-ຕຳຫຼວດ ຕະຫຼອດຮອດພໍ່ແມ່ປະຊາຊົນລາວບັນດາເຜົ່າໃນທົ່ວປະເທດ ກໍຄືພີ່ນ້ອງເຊື້ອຊາດລາວ ທີ່ອາໄສຢູ່ຕ່າງປະເທດ ໄດ້ຮັບຊາບ ຢ່າງທົ່ວເຖິງວ່າ: ໃນຕອນບ່າຍຂອງວັນທີ 3 ພະຈິກ 2023, ກອງປະຊຸມສະໄໝສາມັນ ເທື່ອທີ 6 ຂອງສະພາແຫ່ງຊາດ ຊຸດທີ IX ໄດ້ຮັບຟັງການລາຍງານ ຂອງລັດຖະບານ ກ່ຽວກັບຜົນການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດວາລະແຫ່ງຊາດ ວ່າດ້ວຍການແກ້ໄຂບັນຫາຢາເສບຕິດ ແຕ່ປີ 2021-2023 ແລະ ຮັບຟັງບົດປະກອບຄວາມເຫັນ ຂອງຜູ້ຕາງໜ້າຄະນະປະຈຳສະພາແຫ່ງຊາດ ແລະ ບັນດາທ່ານສະມາຊິກສະພາແຫ່ງຊາດ ຈຳນວນ 10 ທ່ານ, ຍິງ 1 ທ່ານ ຕໍ່ບົດລາຍງານດັ່ງກ່າວ.
ກອງປະຊຸມ ໄດ້ສະແດງຄວາມຊົມເຊີຍ ຕໍ່ລັດຖະບານ ທີ່ໄດ້ມີຄວາມພະຍາຍາມ ຈັດຕັ້ງປະຕິບັດວາລະແຫ່ງຊາດ ວ່າດ້ວຍການແກ້ໄຂບັນຫາຢາເສບຕິດ ຕາມມະຕິ ກອງປະຊຸມສະໄໝວິສາມັນ ເທື່ອທີ 1 ຂອງສະພາແຫ່ງຊາດ ຊຸດທີ IX ສະບັບເລກທີ 04/ສພຊ, ລົງວັນທີ 10 ສິງຫາ 2021 ແຕ່ປີ 2021-2023 ຕາມ 6 ແຜນວຽກຈຸດສຸມ ໃນເງື່ອນໄຂສະພາບສາກົນ, ພາກພື້ນ ແລະ ພາຍໃນປະເທດ ຈະມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ ແລະ ສິ່ງທ້າທາຍຫຼາຍປະການ ນັບທັງການລະບາດຂອງພະຍາດໂຄວິດ-19, ບັນດາກົນອຸບາຍ, ເລ່ຫຼ່ຽມການຄ້າຂາຍຢາເສບຕິດ ມີລັກສະນະເລິກແລບ, ແນບນຽນ ແລະ ຮຸນແຮງຂຶ້ນຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ, ເຄື່ອນໄຫວເປັນກຸ່ມແກ້ງ, ມີເຄືອຂ່າຍເຊື່ອມໂຍງທັງພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດ, ນຳໃຊ້ອາວຸດເສິກ, ອຸປະກອນເຄື່ອງມືທີ່ທັນສະໄໝ ຕອບໂຕ້ກັບເຈົ້າໜ້າທີ່, ແຕ່ຍ້ອນຄວາມຕັດສິນໃຈ ຂອງລັດຖະບານ ເຫັນວ່າ 6 ແຜນວຽກຈຸດສຸມ ຂອງວາລະແຫ່ງຊາດ ທີ່ໄດ້ກຳນົດໄວ້ ແມ່ນໄດ້ຮັບການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ ແລະ ມາເຖິງປັດຈຸບັນ ແມ່ນມີຜົນສໍາເລັດໃນລະດັບດີພໍສົມຄວນ, ອັນພົ້ນເດັ່ນ ແມ່ນໄດ້ເຮັດໃຫ້ປະຊາຊົນບັນດາເຜົ່າໃນທົ່ວປະເທດ ມີສະຕິສູງຕໍ່ການເຄົາລົບກົດໝາຍ, ເພີ່ມຄວາມຮັບຮູ້ຕໍ່ຜົນຮ້າຍຂອງຢາເສບຕິດ, ປະກອບສ່ວນເຂົ້າໃນການແກ້ໄຂບັນຫາຢາເສບຕິດຢ່າງກວ້າງຂວາງ; ຄະນະພັກ ແລະ ອົງການປົກຄອງແຕ່ລະຂັ້ນ, ທຸກພາກສ່ວນທັງຢູ່ສູນກາງ ແລະ ທ້ອງຖິ່ນ ໄດ້ເພີ່ມຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງຕົນສູງຂຶ້ນກວ່າເກົ່າ; ກຸ່ມເສບ, ຂົນສົ່ງ, ຄ້າຂາຍ ຈໍານວນໜຶ່ງກໍ່ຢຸດເຊົາ; ຜູ້ເສບຢາເສບຕິດ ເຊິ່ງເປັນຜູ້ຖືກເຄາະຮ້າຍ ຈາໍນວນຫຼາຍໄດ້ຮັບການບຳບັດ, ປິ່ນປົວກັບຄືນເປັນພົນລະເມືອງດີ; ເຈົ້າໜ້າທີ່ສາມາດແກ້ໄຂຄະດີໄດ້ເຖິງ
10.843 ເລື່ອງ, ຈັບຜູ້ຖືກຫາໄດ້ 15.966 ຄົນ ຍິງ 1.804. ຍຶດວັດຖຸເຄື່ອງຂອງກາງ ໄດ້ເປັນຈາໍນວນຫຼາຍ, ທຳລາຍແຫຼ່ງຊຸກເຊື່ອງ ແລະ ຄອບຄອງຢາເສບຕິດໄດ້ຫຼາຍສົມຄວນ; ບັນດາປະເທດເພື່ອນມິດໃຫ້ການສະໜັບສະໜູນ, ຊ່ວຍເຫຼືອ ສິ່ງທີ່ສຳຄັນແມ່ນສາມາດແກ້ໄຂສະພາບຄວາມບໍ່ສະຫງົບ, ຄວາມບໍ່ເປັນລະບຽບຮຽບຮ້ອຍໃນສັງຄົມ, ສ້າງສະພາບແວດລ້ອມ, ເງື່ອນໄຂເອື້ອອໍານວຍ ໃຫ້ແກ່ການສ້າງສາພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ ໄດ້ໂດຍພື້ນຖານ.
ແຕ່ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ ຄຽງຄູ່ກັບຜົນງານທີ່ກ່າວມາຂ້າງເທິງ ກອງປະຊຸມ ເຫັນວ່າຍັງມີດ້ານອ່ອນ-ຄົງຄ້າງ ຈຳນວນໜຶ່ງ ຈະຕ້ອງໄດ້ສືບຕໍ່ແກ້ໄຂໃນຕໍ່ໜ້າ ເປັນຕົ້ນແມ່ນ:
1. ຄະນະພັກ ແລະ ອົງການປົກຄອງ ແຕ່ລະຂັ້ນ ເປັນຕົ້ນແມ່ນຂັ້ນຮາກຖານຫຼາຍບ່ອນ, ຫຼາຍຂະແໜງການ ທັງຢູ່ສູນກາງ ແລະ ທ້ອງຖິ່ນ ຍັງກໍາບໍ່ແໜ້ນເນື້ອໃນຈິດໃຈສໍາຄັນທີ່ເປັນພື້ນຖານ ຂອງຄໍາສັ່ງ ເລກທີ 02/ກມສພ, ລົງວັນທີ 26 ກໍລະກົດ 2021 ແລະ ມະຕິ ກອງປະຊຸມສະໄໝວິສາມັນ ເທື່ອທີ 1 ຂອງສະພາແຫ່ງຊາດ ຊຸດທີ IX ເລກທີ 04/ສພຊ, ລົງວັນທີ 10 ສິງຫາ 2021, ບໍ່ທັນຕັ້ງໜ້ານໍາພາ-ຊີ້ນໍາ ເພື່ອສ້າງຄວາມເປັນເອກະພາບດ້ານທັດສະນະ, ຄວາມຮັບຮູ້ເຂົ້າໃຈ ແລະ ການກະທໍາຕົວຈິງ ໃນທົ່ວລະບົບການເມືອງ ແລະ ທົ່ວສັງຄົມ;
2. ບໍ່ທັນຮັບປະກັນການແກ້ໄຂບັນຫາຢາເສບຕິດ ໃຫ້ດໍາເນີນໄປຢ່າງຖືກຕ້ອງເປັນລະບົບ, ບໍ່ທັນມີການເຂົ້າຮ່ວມສະໜັບສະໜູນ ຢ່າງກວ້າງຂວາງຈາກມະຫາຊົນ, ຂະບວນການຍັງບໍ່ຟົດຟື້ນ, ແຂງແຮງ, ບໍ່ທັນເປັນໜ້າທີ່ ແລະ ຄວາມຮັບຜິດຊອບຂອງທົ່ວປວງຊົນ;
3. ການປະຕິບັດ 3 ຫຼັກການ (ເດັດຂາດ, ໂປ່ງໃສ, ເປັນມືອາຊີບ), ສອງຢຶດໝັ້ນ, ສອງມາດຕະການ ແລະ ສາມຕ້ານ ບໍ່ທັນເຂັ້ມງວດ, ບໍ່ສັກສິດເທົ່າທີ່ຄວນ;
4. ກົດໝາຍ ແລະ ນິຕິກໍາໃຕ້ກົດໝາຍ ເຖິງຈະໄດ້ຮັບການປັບປຸງແກ້ໄຂ ແຕ່ການໂຄສະນາເຜີຍແຜ່ບໍ່ທັນກວ້າງຂວາງ, ເລິກເຊິ່ງ, ທົ່ວເຖິງ, ສະຕິການເຄົາລົບຕໍ່ກົດໝາຍ, ນິຕິກໍາທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ຂອງກຸ່ມຄົນທີ່ມີຄວາມສ່ຽງຕໍ່ບັນຫາຢາເສບຕິດ ບໍ່ທັນເຂັ້ມງວດ, ປະເພດຢາເສບຕິດທີ່ເກີດຂຶ້ນໃໝ່ ຍັງບໍ່ທັນໄດ້ກໍານົດຢ່າງຈະແຈ້ງຢູ່ໃນນິຕິກໍາທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ;
5. ການປະກອບວັດຖຸອຸປະກອນ, ພາຫະນະເຕັກນິກ, ງົບປະມານຮັບໃຊ້ວາລະແຫ່ງຊາດ ຍັງພົບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ ເຮັດໃຫ້ການປະຕິບັດໜ້າທີ່ ຢູ່ແຕ່ລະຂັ້ນບໍ່ບັນລຸຄາດໝາຍ, ຂອດປະສານງານ ລະຫວ່າງກະຊວງ ກັບກະຊວງ, ກະຊວງ ກັບຂະແໜງການກ່ຽວຂ້ອງ ທັງຢູ່ຂັ້ນສູນກາງ ແລະ ທ້ອງຖິ່ນ ຍັງບໍ່ທັນກົມກຽວ ແລະ ບໍ່ທັນຄ່ອງຕົວ;
6. ສະຖານທີ່ຄຸມຂັງຫຼາຍບ່ອນຍັງຄັບແຄບແອອັດ, ເຖິງຈະມີທິດທາງ, ວິທີການແລ້ວ ແຕ່ຂາດງົບປະມານ, ການແກ້ໄຂຕົວຈິງບໍ່ທັນເອົາຈິງເອົາຈັງ ເປັນຕົ້ນ ແມ່ນການຮັບປະກັນຊີວິດການເປັນຢູ່, ການປິ່ນປົວ ເວລາເຈັບເປັນຂອງຜູ້ຖືກຫາ ແລະ ນັກໂທດ ຍັງພົບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ;
7. ການສ້າງຄວາມເຂັ້ມແຂງ ໃຫ້ສະຖາບັນຄອບຄົວ, ຊຸມຊົນ ຍັງບໍ່ທັນແຂງແຮງ ແລະ ບໍ່ທັນເປັນເຈົ້າການເຂົ້າຮ່ວມຢ່າງຕັ້ງໜ້າ ຂອງທົ່ວສັງຄົມ ເຮັດໃຫ້ຍັງມີໜໍ່ແໜງສ້າງຄວາມບໍ່ສະຫງົບ ແລະ ກໍ່ໃຫ້ເກີດປາກົດການຫຍໍ້ທໍ້ ຢູ່ໃນສັງຄົມ ຍ້ອນບັນຫາຢາເສບຕິດ ຍັງເກີດຂຶ້ນຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ;
8. ການດໍາເນີນຄະດີຍັງຊັກຊ້າ, ບາງແຂວງຍັງມີຫຼາຍຄະດີຄ້າງຢູ່ໃນໄລຍະການສືບສວນ-ສອບສວນ ຂອງເຈົ້າໜ້າທີ່ ເຮັດໃຫ້ການກັກຂັງພາງເກີນກໍານົດ ຕາມກົດໝາຍທີ່ກໍານົດໄວ້;
9. ການພົວພັນຮ່ວມມື ກັບຕ່າງປະເທດ, ກັບບັນດາປະເທດໃກ້ຄຽງ ທີ່ມີຊາຍແດນຕິດກັບປະເທດເຮົາ ກ່ຽວກັບວິທີການກສະກັດກັ້ນ, ການຂົນສົ່ງ, ຄ້າຂາຍຢາເສບຕິດ ຢູ່ຕາມຊາຍແດນ ຍັງເຮັດບໍ່ທັນໄດ້ດີເທົ່າທີ່ຄວນ, ຍັງເກີດມີປາກົດການລັກລອບຂົນສົ່ງ, ຄ້າຂາຍຢາເສບຕິດຢູ່ຕາມຊາຍແດນຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງ.
 ສຳລັບທິດທາງໃນຕໍ່ໜ້າ:
ກອງປະຊຸມ ເຫັນດີຕາມການສະເໜີ ຂອງລັດຖະບານ ກ່ຽວກັບການສືບຕໍ່ເວລາຈັດຕັ້ງປະຕິບັດວາລະແຫ່ງຊາດ ວ່າດ້ວຍການແກ້ໄຂບັນຫາຢາເສບຕິດ ໄປຈົນຮອດ ປີ 2025.
ທິດທາງໃນຕໍ່ໜ້າ ນອກຈາກ 6 ວຽກຈຸດສຸມ ທີ່ລັດຖະບານຈະສືບຕໍ່ຈັດຕັ້ງປະຕິບັດແລ້ວ, ກອງປະຊຸມສະເໜີລັດຖະບານ ຄົ້ນຄວ້າຕື່ມ ແລະ ເອົາໃຈໃສ່ຈັດຕັ້ງປະຕິບັດບາງບັນຫາ ດັ່ງນີ້:
1. ໃຫ້ດຳເນີນການປະເມີນ, ສະຫຼຸບຖອດຖອນບົດຮຽນ ຜ່ານການປະຕິບັດວາລະແຫ່ງຊາດ ວ່າດ້ວຍການແກ້ໄຂບັນຫາຢາເສບຕິດ ແຕ່ປີ 2021-2023 ເພື່ອຕີລາຄາຜົນໄດ້ຮັບວ່າ ບັນລຸຄາດໝາຍທີ່ວາງໄວ້ຫຼືບໍ່? ບັນຫາຢາເສບຕິດຫຼຸດລົງຫຼາຍໜ້ອຍສໍ່າໃດ? ມີຂໍ້ຫຍຸ້ງຍາກສິ່ງທ້າທາຍຄືແນວໃດ? ເພື່ອເປັນບ່ອນອີງໃຫ້ແກ່ການແກ້ໄຂບັນຫາຢາເສບຕິດໃນຕໍ່ໜ້າ;
2. ພາຍຫຼັງສາໍເລັດການປະເມີນ, ສະຫຼຸບຖອດຖອນບົດຮຽນແລ້ວ, ສະເໜີລັດຖະບານ ກາໍນົດທິດທາງແຜນການ ຕາມ 6 ໜ້າວຽກຈຸດສຸມໃຫ້ລະອຽດ, ຈະແຈ້ງກວ່າເກົ່າ ໂດຍສ້າງເປັນແຜນງານ, ໂຄງການອັນລະອຽດຕື່ມ ເຊິ່ງແຕ່ລະແຜນງານ, ໂຄງການດັ່ງກ່າວນັ້ນ ຄວນສ່ອງແສງໃຫ້ເຫັນແຜນວຽກ, ແຜນຄົນ, ແຜນເງິນ ແລະ ຄາດໝາຍສູ້ຊົນຢ່າງລະອຽດ, ຈະແຈ້ງ, ພ້ອມທັງມີການມອບໝາຍຄວາມຮັບຜິດຊອບໃຫ້ບັນດາຂະແໜງການ ແລະ ອົງການທີ່ກ່ຽວຂ້ອງຢ່າງລະອຽດ, ຈະແຈ້ງກວ່າເກົ່າ ເພື່ອເປັນເຈົ້າການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດແຕ່ຫົວທີ;
3. ສະເໜີໃຫ້ແຕ່ງຕັ້ງ ຄະນະຮັບຜິດຊອບແກ້ໄຂຢາເສບຕິດລະດັບຊາດ ແລະ ລະດັບທ້ອງຖິ່ນຂຶ້ນ ເພື່ອຮັບຜິດຊອບໂດຍກົງ ຕໍ່ການຈັດຕັ້ງການແກ້ໄຂບັນຫາຢາເສບຕິດ ແຕ່ປີ 2023 ຮອດປີ 2025 ໃຫ້ມີປະສິດທິພາບ ແລະ ປະສິດທິຜົນ ໂດຍມີການເຂົ້າຮ່ວມເປັນຂະບວນການທົ່ວປະເທດຢ່າງແຂງແຮງ, ກວ້າງຂວາງ ຂອງທົ່ວປວງຊົນ ແລະ ທຸກຂະແໜງການ;
4. ຕ້ອງສືບຕໍ່ ຍົກສູງຄວາມຮັບຜິດຊອບ ແລະ ຄວາມສາມາດໃນການນຳພາ-ຊີ້ນຳບັນຊາ ຂອງຄະນະພັກ ແລະ ອົງການປົກຄອງແຕ່ລະຂັ້ນ ໃຫ້ສູງຂຶ້ນກວ່າເກົ່າ, ຖືເອົາການແກ້ໄຂບັນຫາຢາເສບຕິດ ເປັນສະໜາມຮົບທົ່ວປວງຊົນ ແລະ ເປັນມາດຕະຖານເງື່ອນໄຂໜຶ່ງເຂົ້າໃນການສ້າງຂະບວນການແຂ່ງຂັນຮັກຊາດ ແລະ ພັດທະນາ, ກໍ່ສ້າງໜ່ວຍພັກ ປອດໃສ ເຂັ້ນແຂງ ໜັກແໜ້ນ ຕິດພັນກັບການສ້າງບ້ານ, ສາໍນັກງານ, ອົງການ, ກົມກອງ, ສະຖາບັນການສຶກສາ, ໂຮງຮຽນ, ໂຮງໝໍ, ໂຮງຈັກ, ໂຮງງານ ແລະ ບັນດາຫົວໜ່ວຍການຜະລິດ-ທຸລະກິດ ປອດຢາເສບຕິດ ໂດຍສ້າງຂະບວນການແຂ່ງຂັນໃຫ້ຟົດຟື້ນ, ແຂງແຮງ ຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງມີນະໂຍບາຍທີ່ເໝາະສົມ ຕໍ່ຜູ້ມີຜົນງານດີເດັ່ນ ແລະ ກ້າຫານປະຕິບັດວິໄນ ຕໍ່ຜູ້ລ່ວງລະເມີດ, ລະເຫຼີງ, ຂາດຄວາມຮັບຜິດຊອບ. ເຮັດໄດ້ຄືແນວນີ້ ຈະເຮັດໃຫ້ການແກ້ໄຂບັນຫາຢາເສບຕິດ ມີປະສິດທິພາບ ແລະ ປະສິດທິຜົນ.